Μουσείο, Αρχαιολογικό Ιθάκης

Ό,τι κι αν έχετε ακούσει για τον Όμηρο και για τον πολυμήχανο ήρωα της Οδύσσειας, εδώ, στο μικρό αρχαιολογικό μουσείο της πρωτεύουσας του νησιού Βαθύ, θα βρεθείτε ενώπιον των ευρημάτων που για πολλούς ερευνητές αποδεικνύουν την ταύτιση του νησιού με την ομηρική Ιθάκη, ενώ κάποιοι άλλοι τα αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό. Σε μία μεγάλη αίθουσα, αριστερά της εισόδου στο μουσείο, η οποία είναι χωρισμένη σε τρία μέρη, εκτίθενται τα σημαντικότερα ευρήματα όλων των εποχών από τη νότια Ιθάκη. Στις εφτά συνολικά προθήκες του πρώτου μέρους της αίθουσας θα δείτε τις παλαιότερες ενδείξεις ανθρώπινης δημιουργίας στο νησί. Από αριστερά προς τα δεξιά, στην πρώτη προθήκη, εκτίθενται πρωτογεωμετρικά και γεωμετρικά (10ος-8ος αι. π.Χ.) αγγεία, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προέρχεται από τοπικό εργαστήριο. Ακολουθεί, σε ξεχωριστή βάση, ένας γεωμετρικός πίθος που βρέθηκε στον Αετό, όπως και τα περισσότερα εκθέματα του μουσείου. Στην περιοχή Αϊ-Γιώργης στον Αετό, στην τοποθεσία της αρχαίας πόλης Αλαλκομενές, ανακαλύφθηκαν τα θεμέλια ενός μεγάλου ιερού, και στο Παλαιόκαστρο, την ακρόπολή της, σώζονται ακόμη τμήματα του τείχους από ογκόλιθους, που φτάνει τα 4 μ. ύψος. Στις επόμενες δύο προθήκες, ανάμεσα στις οποίες έχει τοποθετηθεί μία υστερογεωμετρική πυξίδα, εκτίθενται αγγεία γεωμετρικής περιόδου που προέρχονται από τοπικό εργαστήριο και από εργαστήρια της Κορίνθου (8ος-7ος αι. π.Χ.). Από αυτά, στην τρίτη προθήκη, ξεχωρίζουν ένας κρατήρας (αρ. 7), μια μικρή οινοχόη (αρ. 323) και μια βαθιά πυξίδα με πώμα. Στη συνέχεια, ανάμεσα σε δύο κορινθιακές οινοχόες, σε μια επιτοίχια προθήκη, μπορείτε να δείτε χάλκινα ειδώλια ίππων αλλά και ανθρώπων, λιονταριών και άλλων ζώων, ενώ στην επόμενη προθήκη εκτίθενται υστερογεωμετρικά και πρωτοκορινθιακά (8ος-7ος αι. π.Χ.) αγγεία από τον Αετό, από τα οποία ξεχωρίζουν ένας κύαθος (αρ. 137) και ένας σκύφος (αρ. 33). Στις δύο επιδαπέδιες προθήκες, στο κέντρο του πρώτου μέρους της αίθουσας, παρουσιάζονται έργα μικροτεχνίας από ήλεκτρο και ελεφαντοστούν (περίαπτα, πόρπες, σφραγίδες με παραστάσεις, ψήφοι), καθώς επίσης και αναθηματικά δόρατα, πόρπες, περόνες, ψέλια και τμήματα από ζώνη, όλα των γεωμετρικών χρόνων, από τον Αετό. Στις πέντε προθήκες του δεύτερου μέρους της αίθουσας εκτίθενται ευρήματα του 8ου, 7ου και 6ου αι. π.Χ. Στην πρώτη, αγγεία κορινθιακά και ανατολίζοντος ρυθμού, στη δεύτερη, αγγεία σπονδών και ειδώλια, στην τρίτη, αγγεία τοπικού εργαστηρίου, στην τέταρτη, αγγεία από την Κόρινθο και την ανατολική Ελλάδα, ενώ στην προθήκη στο μέσο της αίθουσας πινάκια και πώματα κορινθιακών αγγείων. Σε ξεχωριστές βάσεις εκτίθενται, επίσης, ένας κάνθαρος που πιθανόν προέρχεται από το Άργος και ένας σκύφος από την Κόρινθο. Απέναντι, σε μία μικρή επιτοίχια προθήκη, μπορείτε να δείτε μικρογραφικά πήλινα σκεύη, ειδώλια ζώων, ψήφους, και τοποθετημένη σε βάση μία πυξίδα τοπικού εργαστηρίου. Στο βάθος της αίθουσας, στην πρώτη επιτοίχια προθήκη αριστερά, εκτίθενται ευρήματα από το σπήλαιο Λουίζου, που χρονολογούνται από την προϊστορική έως τη ρωμαϊκή εποχή. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει μία χάλκινη μικρή προτομή, η οποία εικάζεται ότι απεικονίζει τον Οδυσσέα. Δεξιά της προθήκης έχει τοποθετηθεί ένα θραύσμα αρχαϊκής αναθηματικής επιγραφής από τον Σταυρό, η οποία μνημονεύει αφιέρωμα στην Αθηνά Πολιάδα και στην Ήρα Τελεία. Στην επόμενη προθήκη έχουν συγκεντρωθεί πήλινα ειδώλια του 7ου, 6ου και 5ου αι. π.Χ. από τον Αετό. Στο επάνω ράφι της επόμενης προθήκης μπορείτε να δείτε και άλλα πήλινα ειδώλια, μαζί με προτομές, ενώ στο μεσαίο ράφι, θραύσματα μελανόμορφων και ερυθρόμορφων αγγείων και κτερίσματα από χαλκό ενός ρωμαϊκού τάφου από τον Σκινιά. Στο κάτω ράφι εκτίθενται τυχαία ευρήματα των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων από τον Αετό και το Βαθύ, καθώς και κτερίσματα ρωμαϊκού τάφου από το Βαθύ. Αριστερά της προθήκης έχει τοποθετηθεί μία ρωμαϊκή εικονιστική προτομή νέου. Στην προθήκη που υπάρχει στο κέντρο αυτού του χώρου εκτίθενται νομίσματα από την αρχαία πόλη στον Σταυρό και ευρήματα από το σπήλαιο των Νυμφών (σε υψόμετρο 190 μ., πέντε χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από το Βαθύ, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, έκρυψε ο Οδυσσέας τα δώρα των Φαιάκων), μεταξύ των οποίων αναθηματικά πήλινα ειδώλια των Νυμφών και του θεού Πάνα, καθώς και σκύφοι με επιγραφές προς τις Νύμφες, της ελληνιστικής εποχής. Ανάμεσα στα νομίσματα υπάρχουν και μερικά με την κεφαλή του Οδυσσέα στον εμπροσθότυπο, να φορά το χαρακτηριστικό ταξιδιωτικό καπέλο (πίλος) ενώ στον οπισθότυπο απεικονίζεται κεφαλή της Αθηνάς ή πετεινός ή μία όρθια μορφή του 4ου ή 3ου αι. π.Χ. Στο βάθος της αίθουσας, τέλος, βρίσκονται δύο ελληνιστικές επιτύμβιες στήλες, παρόμοιες με τις δύο στήλες που θα συναντήσετε στον προθάλαμο του μουσείου. Άποψη της εισόδου του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιθάκης.